حق حضانت

تعریف حضانت

حضانت به معنای حق یا تکلیف در نگهداری و سرپرستی کودک است، حق حضانت در ابتدای ازدواج با توجه به اینکه فرزندی به دنیا نیامده زیاد برای طرفین اهمیتی ندارد اما بعد از اینکه فرزندی به دنیا میاید و اختلافات بین زوجین پدیدار میشود موضوع حضانت و نگهداری فرزند بسیار برای زوجین ومخصوصا زوجه حائز اهمیت میشود.

ایجاد حق حضانت

برابر با ماده 1169 قانون مدنی:

برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی میکنند مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است.

تبصره:

بعد از هفت سالگی در صورت حدوث اختلاف حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه است.

لذا حضانت طفل در حالت عادی با پدر است اما در صورت جدایی پدر و مادر تا هفت سالگی کودک چه دختر و چه پسر با مادر است و بعد از آن با پدر خواهد بود.

اما در صورتیکه مادر بعد از جدایی و قبل از اینکه فرزند به سن هفت سالگی برسد مبتلا به جنون شود و یا ازدواج کند حضانت از او برداشته شده و به پدر میرسد.

حضانت در صورت فوت یکی از ابوین

موضوع قابل توجه و سوالی که پیش میاید این است که در صورت فوت یکی از والدین تکلیف حضانت چه خواهد شد؟ برای مثال در صورتی که پدر طفل فوت کند حضانت با پدر بزرگ خواهد بود یا مادر؟

بر اساس ماده 1171 قانون مدنی:

در صورت فوت یکی از ابوین حضانت طفل با آن که زنده است خواهد بود هر چند متوفی پدر طفل بوده و برای او قیم تعیین کرده باشد.

بر اساس این ماده حتی در صورتی که پدر طفل برای او قیم نیز معرفی کرده باشد باز هم حضانت با مادر خواهد بود.

الزام به حضانت

ممکن است علیرغم اینکه پس از اجرای صیغه طلاق و تاکید قاضی صادر کننده حکم طلاق حضانت با پدر بوده باشد اما او از تامین مخارج فرزندان و نگهداری از آن ها خودداری نماید و از طرفی مادر که درآمدی نداشته و توان مدیریت و اداره زندگی و تأمین مخارج فرزندان را ندارد از این موضوع رنجیده شود در این شرایط آیا زن میتواند الزام مرد را به حضانت از دادگاه بخواهد یا خیر؟

ماده 1172 قانون مدنی مقرر می دارد:

هیچ یک از ابوین حق ندارند در مدتی که حضانت طفل به عهده آنها است از نگهداری او امتناع کند در صورت امتناع یکی از ابوین حاکم باید به تقاضای دیگری یا تقاضای قیم یا یکی از اقربا و یا به تقاضای مدعی‌العموم نگهداری طفل را به هر یک از ابوین که حضانت به عهده اوست الزام کند و در صورتی که الزام ممکن یا موثر نباشد، حضانت را به خرج پدر و هرگاه پدر فوت شده باشد به خرج ما در تامین کند.

بر اساس قاعده، هزینه نگهداری و تربیت طفل با نفقه اقارب از یک سنخ ولی وسیع تر از آن است، کودکی که توانایی کار کردن را دارد اما تامین رشد روانی و ادامه تحصیل او مانع کار کردن است می تواند از پدر خود نفقه بگیرد. همچنین ذکر این نکته حائز اهمیت است که پدر یا مادری که نگاه داری طفل به عهده او است نمی تواند بابت خدماتی که در اجرای تکلیف خود انجام می‌دهد از دیگری دستمزد بخواهد.

موانع حضانت:

در بسیاری از موارد پیش می‌آید که پدر برای ایراد فشار به مادر از حق حضانت خود سوء استفاده می نماید و برای آزار دادن او تاکید بر داشتن حضانت بچه دارد اما بعد از طلاق و در زمانی که حضانت با او است اهمیتی به تربیت و رشد کودک نداده و به دلیل مشکلات اخلاقی و شخصیتی خود در رشد او نیز تاثیر منفی می گذارد. آیا در این شرایط کسی می‌تواند نسبت به این اوضاع اعتراض نموده و جهت تربیت بچه اقدامی انجام دهد؟

قانونگذار در این خصوص برابر با ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی مقرر می دارد:

هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد محکمه می‌تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضایی هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند اتخاذ کند.

موارد ذیل از مصادیق عدم مواظبت و یا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین است:

1) اعتیاد زیان آور به الکل، مواد مخدر و قمار.

2) اشتهار به فساد اخلاق و فحشا.

3) ابتلا به بیماری‌های روانی با تشخیص پزشکی قانونی.

4) سوء استفاده از طفل یا اجبار به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشا تکدی‌گری و قاچاق.

5) تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف.

موضوع حضانت به قدری دارای اهمیت می باشد که قانون گذار قوانین خاصی را در خصوص این مسئله به تصویب رسانده است از جمله قانون واگذاری حق حضانت فرزندان صغیر یا محجور به مادران آنها مصوب سال ۱۳۶۴ و همچنین قانون مربوط به حق حضانت مصوبه ۱۳۶۵. تسلط و احاطه بر قوانین مربوط به حضانت لازمه طرح دعوا و دفاع در دعاوی حق حضانت میباشد. هر وکیل دادگستری که قصد وکالت در دعاوی خانواده را دارد باید از قوانین مربوط به حضانت آگاهی کامل داشته باشد تا بتواند مهمترین موضوع در دعوای خانواده را به درستی مدیریت کند.

گروه وکلای مهراد با بهره‌گیری از دانش و کلای متخصص در زمینه دعاوی خانواده و بهره گیری از اطلاعات چند وکیل دادگستری که فعالیت حرفه‌ای در زمینه دعاوی خانواده دارند این تضمین را به شما می دهند که در فرصت کوتاه دعوای شما را به نتیجه مطلوب برساند.