چک سفید امضا

ماده 13 قانون صدور چک

در مقالات و نوشته های پیش در خصوص صدور چک بی محل و نحوه اقدام حقوقی صحبت کردیم و گفتیم که پس از اینکه دارنده چک به بانک مراجعه نمود و با حساب خالی مواجه شد باید گواهی عدم پرداخت از بانک دریافت نماید و کد رهگیری را نیز حتما از متصدی بانک گرفته و اصرار کند که امضا و مهر متصدی نیز ذیل کد رهگیری درج گردد پس از آن نیز بسته به شرایط و خواست خود میتواند شکایت کیفری صدور چک بلامحل مطرح نماید و یا از طریق طرح دادخواست اقدام حقوقی با عنوان مطالبه وجه چک مطرح کند که هر دو موضوع از طریق دفاتر خدمات قضائی باید صورت گیرد حالت دیگری نیز وجود دارد که از طریق دوایر اجرای ثبت قابل پیگیری میباشد چرا که چک بر اساس قانون صدور چک در حکم سند لازم الاجرا میباشد و محل اجرای این اسناد نیز دوایر اجرای ثبت میباشند. همچنین طریق اقدام حقوقی و اخذ حکم و کلیه روند اجرای احکام به تفصیل و ماده به ماده مورد بررسی قرار گرفت که عزیزان با مطالعه مقالات پیشین احاطه کامل به کل روند مطالبه وجه چک پیدا خواهند کرد.

عناصر جرم صدور چک بلامحل

اما در خصوص اقدام کیفری برای چک مواردی که تاکنون در خصوص آن صحبت کردیم در مورد جرم انگاری صدور چک بلامحل و بررسی عناصر قانونی و مادی این جرم بود. همانطور که استحضار دارید هر جرمی دارای سه عنصر قانونی، مادی و معنوی می باشد.

عنصر قانونی باید توسط قانونگذار و به موجب قانون تعیین شود که این اتفاق با وضع قانون صدور چک و اصلاحات بعدی آن انجام شده و قانونگذار مواد قانونی وضع نموده که در آن رفتار مجرمانه صدور چک بلامحل مشخص میباشد.

عنصر مادی به فعل مرتکب جرم بستگی دارد و زمانی محقق می شود که شخص مجرم عمل مجرمانه را انجام داده باشد یعنی برای مثال از حسابی که میداند مسدود میباشد چک صادر کرده باشد و یا وجه مندرج در چک را در موعد مقرر در حساب نداشته باشد.

عنصر معنوی نیز سوء نیت عام و خاص مجرم می‌باشد یعنی ممکن است فعل مادی از طرف مجرم سرزند و عنصر قانونی جرم نیز پیش بینی شده باشد اما به دلیل عدم سوء نیت مجرم جرم ثابت نشود. در واقع شخصی که میداند حساب او مسدود است و یا اطلاع دارد که توان مالی کافی برای پاس کردن چک ندارد اما با این حال چک صادر میکند در واقع با علم و آگاهی بر اینکه این چک پاس نمیشود اقدام به صدور نموده لذا عنصر معنوی جرم در این خصوص محقق شده است. اما در بحث پیشرو موضوع دیگری در خصوص جرم صدور چک بلامحل مطرح می‌شود و آن مواردی می باشد که علیرغم اینکه چک پاس نشده و یا وجه آن در موعد معین کارسازی نشده است جرم صدور چک بلامحل به موجب قانون محقق نمی گردد ماده ۱۳ قانون صدور چک در خصوص مقرر می دارد:

در موارد زیر صادر کننده چک قابل تعقیب کیفری نیست:

الف) در صورتی که ثابت شود سفید امضا داده شده باشد.

ب) هرگاه در متن چک وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی شده باشد.

ج) چنانچه در متن چک قید شده باشد که چک بابت تضمین انجام معامله و یا تعهدی است.

د) هرگاه بدون قید در متن چک ثابت شود که وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی بوده یا چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است.

ه) در صورتی که ثابت شود چک بدون تاریخ صادر شده و یا تاریخ واقعی صدور چک مقدم بر تاریخ مندرج در متن چک باشد.

در خصوص هر کدام از موارد مذکور مثالی مطرح می‌شود.

مورد الف) ممکن است صادر کننده چک با توجه به اطمینانی که به شخص مقابل که دارنده می‌باشد دارد چکی را امضا زده و تحویل ایشان نماید، در واقع نوشتن مبلغ چک و تاریخ آن را در اختیار  دارنده قرار داده باشد، در صورتی که وی بتواند ثابت کند که چک را به صورت سفید امضا و بدون درج تاریخ و مبلغ به دارنده داده است موضوع جنبه کیفری نداشته و قابل تعقیب نیست.

مورد ب) ممکن است در متن چک صادر کننده وصول وجه چک را منوط به تحقق شرطی نموده باشد برای مثال صادر کننده چک در متن چکی که به فرزند خود می دهد وصول وجه چک را منوط به قبولی وی در دانشگاه بداند و یا شخص صادر کننده وصول مبلغ چک را منوط به ساختن و تکمیل ساختمان خود نماید و چک را به سازنده تحویل دهد، در اینصورت در حالتی که چک در موعد مقرر پاس نشود موضوع قابل تعقیب کیفری نمی باشد.

مورد ج) ممکن است شخصی که به استخدام شرکت یا موسسه ای در می آید در قبال تعهد خود جهت حسن انجام کار چکی را به صاحب کار خود تحویل داده باشد و یا فروشنده ای برای تضمین انجام معامله فروش خودروی خود در تاریخ مشخص چکی را به خریدار تحویل دهد در این حالت نیز در صورتی که چک در موعد مقرر پاس نشود قابل تعقیب کیفری نمی باشد، این حالت ها منوط به این است که در متن چک نوشته شده باشد که جهت تضمین انجام معامله یا تضمین انجام تعهد و یا مشروط به شرط خاصی میباشد اما؛

مورد د) این مورد حالتی را متصور می شود که در متن چک چنین موضوعی درج نشده باشد اما در صورتی که صادر کننده بتواند به هر طریقی ثابت نماید که وصول وجه چک منوط به تحقق شرط خاصی بوده و یا چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهد خاصی بوده است نیز چک در صورت پاس نشدن قابل تعقیب کیفری نیست.

مورد ه) این بند موردی را مد نظر دارد که چک بدون تاریخ صادر شده باشد برای مثال در معامله ممکن است صادر کننده چک زمان انجام تعهد خود مبنی بر پاس کردن چک را منوط به تعمیر خودروی خود نماید اما از آنجایی که تعمیرکار زمان مشخصی را برای اتمام کار اعلام ننموده است روی چک تاریخی درج نکند و در صورتی که بعداً بتواند ثابت کند که چک بدون تاریخ صادر شده و یا تاریخ واقعی و صدور چک مقدم بر تاریخ مندرج در متن چک باشد در این صورت نیز قابلیت تعقیب کیفری از چک سلب خواهد شد.

در خصوص انسداد چک و جلوگیری از پاس شدن توسط صادر کننده یا ذینفع نظر به اینکه موضوع دارای اهمیت بسیار بوده و مورد سوال بسیاری از کاربران میباشد این موضوع که در ماده 14 قانون صدور چک پیش بینی شده در مقاله بعد به تفصیل و با ذکر مثال های متعدد به استحضار شما عزیزان خواهد رسید.

شکایت کیفری صدور چک بلامحل که در عرف به چک بی محل مشهور میباشد امری تخصصی و فنی بوده و یکی از طرق اهرم فشار بر روی صادر کننده جهت پرداخت مبلغ میباشد. گروه وکلای مهراد با داشتن وکلایی متخصص و با تجربه در این خصوص ارائه خدمات نموده و مشکل شما را زودتر از موعد مورد انتظار حل خواهد کرد.