مطالبه خسارت ناشی از تامین خواسته

مهلت خوانده جهت مطالبه خسارت

پس از توضییح در خصوص تامین خواسته و اینکه خواهان میتواند تا زمان صدور رای اموال خوانده را طی درخواست تامین خواسته توقیف نماید گفتیم ممکن است نهایتا خواهان در دعوا پیروز نشود و بابت توقیف اموال خساراتی به خوانده وارد شود و خوانده نیز میتواند جبران خسارت وارده را از دادگاه بخواهد. سوالی که مطرح می شود این است که خوانده تا چه مدتی فرصت دارد از خواهان مطالبه خسارت نماید؟

در این خصوص ماده ۱۲۰ مقرر می‌دارد خوانده حق دارد ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ حکم قطعی خسارتی را که از قرار تامین در واقع از اجرای قرار تامین به او وارد شده است با تسلیم دلایل خود به دادگاهی که قرار تامین را صادر نموده مطالبه کند. پس مدت خوانده برای مطالبه، ۲۰ روز می باشد و حتماً باید دلایل موجهی مبنی بر آنکه از اجرای قرار تامین خساراتی به او وارد شده است به دادگاه صادرکننده قرار ارائه دهد مطالبه خسارت در این خصوص نیز بدون پرداخت هزینه دادرسی صورت می گیرد.

نحوه رسیدگی به دعوای مطالبه خسارت خوانده در تامین خواسته

مطالبه خسارت توسط خوانده در قالب یک دعوا در همان شعبه صادر کننده قرار رسیدگی می شود و گفتیم که خوانده باید دلایل و مستندات خود را مبنی بر آنکه به او خسارت و ضرر از اجرای قرار تامین خواسته وارد شده است به دادگاه ارائه دهد. این تقاضا به طرف مقابل که در واقع خواهان دعوای تامین خواسته بوده ابلاغ می شود تا اگر او نیز دفاعی داشته باشد ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ به او با دلایل خود دفاعیات را عنوان نماید. رسیدگی به این دعوا در وقت فوق العاده توسط دادگاه صورت می‌گیرد و رایی که در این خصوص صادر میشود قطعی میباشد و اگر ظرف مدت ۲۰ روزی که ذکر کردیم خوانده مطالبه خسارت ننماید وجهی که بابت خسارت احتمالی از خواهان دریافت شده بوده است به تقاضای او به وی پرداخت خواهد شد.

سوال بسیار مهمی که در اینجا پیش می آید این است که اگر خواهان در اجرای قرار تامین خواسته از سه بند ابتدایی ماده ۱۰۸ استفاده کرده باشد و خسارت احتمالی به صندوق دادگستری نسپرده باشد آیا خوانده در صورتی که خواهان دعوای اصلی محکوم به بطلان شود میتواند از خود خواهان دعوای اصلی مطالبه خسارت نماید یا خیر؟

قانون آیین دادرسی مدنی در این خصوص صحبتی به میان نیاورده است و شاید هر وکیل دادگستری نیز در این خصوص اطلاعی نداشته باشد اما با مطالعه کتاب آقای دکتر شمس، جلد سوم، ایشان اعتقاد بر این دارند که حتی در صورتی که خواهان خسارت احتمالی به صندوق دادگستری بابت تامین خواسته پرداخت نکرده باشد در صورتی که محکوم به بیحقی شود خوانده می تواند با شرایط ماده ۱۲۰ از خود او مطالبه خسارت نماید.

توقیف خواسته عین معین

در خصوص عین معین توضیح دادیم و گفتیم که عین معین در واقع مالی می باشد که کلیه صفات آن مشخص و قابل تمیز و تشخیص در دنیای واقعی میباشد مثلاً پراید سفید مدل سال 1399 با شماره شاسی…. همانطور که از ذکر صفات این خودرو برمی‌آید این ماشین از سایر خودرو ها قابل تشخیص و تمیز می باشد به همین علت به آن عین معین می گوییم در خصوص حالتی که خواهان توقیف عین معینی را خواسته باشد لازم به توضیح است که ماده 122 قانون آیین دادرسی مدنی مقرر می دارد اگر خواسته عین معین بوده و توقیف آن ممکن باشد دادگاه نمی تواند مال دیگری را به عوض آن توقیف نماید.

برای مثال خواهان دعوا از دادگاه میخواهد که خودروی پراید شخص خوانده با همان صفاتی که ذکر کردیم توقیف شود و با استعلام از پلیس راهور مشخص میشود این خودرو به نام آن فرد می باشد در این صورت دادگاه نمی تواند مال دیگری را به جای آن خودرو از خوانده توقیف نماید اما برابر با ماده ۱۲۳ در صورتی که خواسته عین معین نباشد یا عین معین بوده ولی توقیف آن ممکن نباشد دادگاه معادل قیمت خواسته از سایر اموال خوانده توقیف می کند.

لذا دو شرط برای توقیف سایر اموال خوانده وجود دارد یکی اینکه خواسته عین معین نباشد و دوم اینکه عین معین باشد ولی قابل توقیف نباشد در صورت وجود این دو شرط است که میتوان مال دیگری را معادل قیمت خواسته از اموال خوانده توقیف کرد.

جایگزینی مال توقیف شده

ممکن است در اجرای قرار تامین، خواهان پس از صدور قرار در مرحله اجرا یک دستگاه خودروی خوانده را توقیف نماید خوانده با مراجعه به دفتر اسناد رسمی جهت انتقال خودرو متوجه شود که خودرو توقیف و غیرقابل انتقال می باشد اما از آنجایی که ممکن است به همین علت دعوای دیگری علیه او از جانب خریدار خودرو مطرح شود سوالی پیش می آید که آیا او می تواند به دادگاه پیشنهاد جایگزینی مالی به جای خودروی توقیف شده را بدهد یا خیر؟

در این خصوص ماده ۱۲۴ قانون آیین دادرسی مدنی مقرر می دارد خوانده می‌تواند به عوض مالی که دادگاه می‌خواهد توقیف کند و یا توقیف کرده است وجه نقد یا اوراق بهادار به میزان همان مال در صندوق دادگستری یا یکی از بانک‌ها ودیعه بگذارد همچنین می تواند درخواست تبدیل مالی را که توقیف شده است به مال دیگر بنماید مشروط به اینکه مال پیشنهاد شده از نظر قیمت و سهولت فروش از مالی که قبلاً توقیف شده است کمتر نباشد در مواردی که عین خواسته توقیف شده باشد تبدیل مال منوط به رضایت خواهان است.

شرایط جایگزینی مال توقیف شده برابر ماده 124

با قرائت ماده ۱۲۴ متوجه می‌شویم که قانونگذار شرایط خاصی را برای تبدیل مال توقیف شده در نظر گرفته است و سه حالت در این خصوص متصور است:

جایگزینی وجه نقد به جای مال توقیف شده

اول اینکه ممکن است خودرویی از خوانده توقیف اموال شده باشد و یا در حال توقیف باشد همانطور که در مثال ذکر کردیم در این شرایط خوانده می تواند به اندازه مبلغ خودروی توقیف شده وجه نقد یا اوراق بهادار به صندوق دادگستری یا بانک‌ها بسپارد در واقع قانونگذار شرایط جابجایی مال توقیف شده را به نحوی پیش‌بینی کرده است که ضرری متوجه خواهان نشود، چرا که اگر به جای وجه نقد خوانده قصد داشته باشد خودروی خود را جایگزین نماید از آنجایی که ضبط و مطالبه وجه نقد بسیار آسانتر از فروش و جابجایی و انتقال خودرو می باشد این امکان وجود ندارد مگر اینکه با رضایت خواهان باشد.

ادامه توضیح ماده را در مقاله بعد مطالعه نمایید.

ممکن است در اجرای قرار تامین خواسته خوانده از شما مالی را توقیف کرده باشد که نیاز مبرمی به فروش آن داشته باشی لذا میتوانید جهت جایگزینی مال توقیف شده وکالت کار خود را به گروه وکلای مهراد بسپارید و همراه با وکیل دادگستری گروه خواسته خود را عملی سازید.