خیار مجلس

خیار مجلس به چه معنایی است؟

منظور از خیارات در معامله اختیار فسخ معاملات لازم توسط یکی از طرفین یا هر دو طرف میباشد که بسته به زمان ایجان یا علت ایجاد آن و نوع معامله این خیارات متفاوت میباشند.

ارکان خیار مجلس

یکی از اختیارات نامبرده خیار مجلس میباشد که در تمامی عقود می تواند وجود داشته باشد برابر با ماده ۳۹۷ قانون مدنی

هر یک از متبایعین بعد از عقد در مجلس و مادام که متفرق نشده‌اند اختیار فسخ معامله را دارند.

فرض کنید جهت خرید آپارتمانی در بنگاه املاک به همراه فروشنده حضور دارید پس از انعقاد مبایعه نامه و بررسی و توافقات اولیه به هر دلیلی از خرید آپارتمان مذکور منصرف می‌شوید حال تا چه زمانی فرصت دارید که فسخ قرارداد ای که اقدام به انعقاد آن نموده اید را اعلام نمایید؟

 برابر با این ماده تا زمانی که در مجلس حضور دارید و از یکدیگر جدا نشده اید امکان فسخ قرارداد وجود دارد. مفهوم جدایی در خیار مجلس جدا شدن افراد از یکدیگر به معنی جدایی واقعی از هم می باشد برای مثال ممکن است در همان معامله آپارتمان که در بنگاه املاک در حال انجام است پس از اینکه از دفتر املاک نیز خارج شدید و مادامی که از فروشنده جدا نشده اید قصد داشته باشید که فسخ معامله را اعلام نماید در این صورت نیز تا زمانی که حضور فیزیکی طرفین در یک محل باقی باشد امکان اعلام فسخ وجود دارد.

قید مجلس در ماده 397 قانون مدنی ناظر به مورد غالب است که خروج از آن وسیله جدا شدن دو طرف میشود آنچه اهمیت دارد جدایی واقعی است خواه در مجلس عقد رخ دهد یا خارج از آن.

.

تاثیر فوت یکی از طرفین بر خیار مجلس چیست؟

ممکن است در مجلسی که طرفین اقدام به انعقاد قرارداد می نمایند پس از انعقاد آن و امضای قرارداد یکی از دو طرف فوت نماید لذا مرگ یکی از آنها در حکم جدایی می باشد و وارثین متوفی نمی توانند در مجلس عقد حاضر شده و معامله را فسخ کنند ولی در صورتیکه وراث در همان مجلس حضور داشته باشند پس از فوت مورث وراث میتوانند به استناد خیار مجلس معامله فسخ کنند.

خیار مجلس در معامله با خود

یکی از اقسام معاملات این است که یکی از طرفین از جانب دیگری وکالت داشته و طرف دوم نیز خود او باشد. برای مثال شخصی که صاحب اتومبیل می باشد به برادر خود وکالت جهت فروش اتومبیل می دهد و در متن وکالتنامه، فروش به خود وکیل نیز تصریح می گردد در این شرایط فردی که وکالت در فروش دارد میتواند در معامله هم خریدار و هم فروشنده باشد. در این نوع معامله در خصوص زمان از بین رفتن حق خیار مجلس اختلاف است و به نظر می‌رسد که در این فرض خیار مجلس راه ندارد، چرا که موضوع متفرق شدن طرفین عملاً منتفی می باشد، همچنین در بیع صرف نیز خیار مجلس راه ندارد و امکان فسخ بیع صرف به استناد خیار مجلس وجود ندارد.

در عقد با مکاتبه نیز از آن جایی که طرفین در یک مجلس حضور ندارند و موضوع افتراق و جدایی آنها منتفی می باشد عدم وجود خیار مجلس قوی تر بوده و می توان گفت که در این نوع عقد نیز خیار مجلس راه ندارد.

خیار مجلس در بیع فضولی

منظور از بیع فضولی معامله ای می باشد که در آن فروشنده مالک مبیع یا کالا نمیباشد و از طرف شخص دیگری اقدام به فروش می نماید بدون آنکه از جانب او اجازه برای فروش کالا را داشته باشد در این نوع معامله خیار مجلس با مالک اصلی است، مشروط بر این که مالک اصلی در مجلس عقد حاضر باشد.

همانطور که در مصادیق متعدد خیار مجلس بیان شد این نوع خیار در فقه و در زمانی که تمامی معاملات در مکانی مشخص با حضور خریدار و فروشنده انجام می شده است کاربرد داشته اما امروزه که بسیاری از معاملات از طریق فضای مجازی و خرید و فروشهای اینترنتی انجام می‌شود و یا در معاملات با مکاتبه در حالتی که فروشنده نامه‌ای خطاب به خریدار ارسال می نماید و خریدار نیز قبولی و تمایل به خرید خود را از طریق ارسال نامه به فروشنده اعلام می کند از آنجایی که مجلس عقد به طور فیزیکی تشکیل نمی‌شود خیار مجلس در این معاملات راه ندارد. اما در بررسی سایر خیارات از جمله خیار حیوان، خیار شرط، خیار عیب و خیار تدلیس و رویت و…. با مصادیق دیگری مواجه خواهیم بود که در موضوعات بعدی به آن خواهیم پرداخت.

گروه وکلای مهراد با بهره گیری از دانش و تجربه وکلای با سابقه خود به شما پیشنهاد می نماید که در زمان تنظیم قرارداد حتماً وکیل متخصص در امور مدنی را همراه خود داشته باشید تا از بروز اشکالات احتمالی در آینده تا حد امکان پرهیز شود.