تامین دعوای واهی

تامین دعوای واهی

مبحث دیگری که قانونگذار در ضمن موضوع تامین خواسته به آن پرداخته است تامین دعوای واهی میباشد اما این عبارت به چه معناست و در چه مواردی به کار میرود؟

همان طور که از معنای ظاهری عبارت مشخص است تامین دعوای واهی در مواقعی می باشد که یکی از طرفین که طبق قانون خوانده می باشد مدعی شود دعوایی که علیه او مطرح شده است واهی می باشد و با ارائه اسناد و مدارکی که نشان دهنده واهی بودن دعواست از قاضی دادگاه می خواهد که خواهان مبلغی را به عنوان خسارت احتمالی به صندوق دادگستری بسپارد و بعد به دعوا رسیدگی شود، البته این تامین در دعاوی مطروحه در دادگستری زیاد معمول نبوده و در موارد نادر مورد حکم قرار می‌گیرد.

ماده ۱۰۹ در این خصوص مقرر داشته در کلیه دعاوی مدنی اعم از دعاوی اصلی یا طاری و درخواست‌های مربوط به امور حسبی به استثنای مواردی که قانون امور حسبی مراجعه به دادگاه را مقرر داشته است خوانده می تواند برای تادیه خسارات ناشی از هزینه دادرسی و حق الوکاله که ممکن است خواهان محکوم شود از دادگاه تقاضای تامین نماید، دادگاه در صورتی که تقاضای مزبور را با توجه به نوع و وضع دعوا و سایر جهات موجه بداند قرار تامین صادر می نماید و تا وقتی که خواهان تامین ندهد دادرسی متوقف خواهد ماند و در صورتی که مدت مقرر در قرار دادگاه برای دادن تامین منقضی شود و خواهان تامین ندهد به درخواست خوانده قرار رد دادخواست خواهان صادر می شود.

تبصره: چنانچه بر دادگاه محرز شود که منظور از اقامه دعوا تاخیر در انجام تعهد یا ایذاء طرف یا غرض ورزی بوده دادگاه مکلف است در ضمن صدور حکم یا قرار خواهان را به سه برابر هزینه دادرسی به نفع دولت محکوم نماید.

موارد درخواست تامین دعوای واهی

همانطور که در صدر ماده ذکر گردیده در کلیه دعاوی مدنی یا همان دعاوی حقوقی خوانده می تواند درخواست تامین دعوای واهی نماید اعم از آنکه دعوا اصلی باشد و یا طاری که در آینده به آن خواهیم پرداخت، دعاوی طاری  شامل دعوای تقابل، ورود ثالث، جلب ثالث و دعوای اضافی می باشد همچنین درخواست های مربوط به امور حسبی نیز می توانند در ضمن خود تامین دعوای واهی را داشته باشد به جز مواردی که قانون امور حسبی مراجعه به دادگاه را مقرر داشته است.

لذا دعاوی کیفری فعلاً پیش بینی جهت تامین دعوای واهی را ندارد و این موضوع صرفاً در دعاوی مدنی قابل درخواست می باشد، هر وکیل دادگستری بسته به فعالیت حرفه ای در دعاوی حقوقی می بایست از نحوه استفاده از ماده ۱۰۹ قانون آیین دادرسی مدنی آگاهی کامل داشته باشد چرا که یکی از تکنیک های مورد استفاده در دعاوی مدنی می تواند همین امر باشد که بسیار نیز کاربرد خواهد داشت.

علت درخواست تامین دعوای واهی

سوالی که پیش می آید این است که قانون گذار به چه علتی چنین مقرره ای را در قانون پیش‌بینی کرده است؟

همانطور که از متن ماده برمی‌آید خوانده می تواند برای تادیه خسارات ناشی از هزینه دادرسی و حق الوکاله که ممکن است خواهان محکوم شود از دادگاه تقاضای تامین نماید در واقع خوانده باید ثابت کند که اولاً دعوایی که خواهان مطرح کرده است نظر به ادله ای که در نزد خوانده موجود است بدون دلیل می باشد، از آنجایی که ممکن است در حین دعوا هزینه‌های مختلفی بر او تحمیل شود از جمله هزینه کارشناسی و همچنین هزینه های رفت و آمد و غیره و همچنین هزینه حق الوکاله وکیل و امکان رد دعوای خواهان لذا عادلانه نیست که از این راه خساراتی متوجه او گردد به همین دلیل دادگاه در صورت پذیرش ادعای او می‌تواند از خواهان مبلغی را به عنوان تامین دریافت نماید.

ضمانت اجرای عدم پرداخت تامین دعوای واهی

ممکن است خواهان ادعای خوانده و همچنین نظر قاضی دادگاه را برای تامین دعوای واهی قبول نداشته باشد و از پرداخت مبلغ تعیین شده خودداری نماید در این صورت تکلیف دعوا چه خواهد شد؟

ماده ۱۰۹ مقرر داشته است دادگاه در صورتی که تقاضای خوانده را با توجه به نوع و وضعیت دعوا و سایر جهات و ادله موجه تشخیص بدهد قرار تامین صادر می نماید و در صورتی که خواهان تامین مقرر راظرف مدتی که دادگاه تعیین کرده است پرداخت نکند دادرسی متوقف خواهد ماند. در واقع در این حالت قرار توقیف دادرسی صادر می شود و در صورتی که تا پایان مدت خواهان هزینه مربوطه را پرداخت نکند به درخواست خوانده قرار رد دادخواست خواهان صادر می شود.

این نکته نیز حائز اهمیت و لازم برای هر وکیل پایه یک دادگستری می‌باشد که از آن مطلع بوده و در محل مناسب استفاده نماید چراکه در صورت عدم پرداخت هزینه دادگاه خودبه‌خود قرار رد دادخواست را صادر نمی نماید و حتماً خوانده باید درخواست صدور قرار رد دادخواست را از دادگاه بنماید.

ضمانت اجرای صوری بودن دعوای اصلی

فرض دیگری که در این ماده به درستی مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است این می باشد که برای دادگاه محرز شود که منظور خواهان از طرح دعوای اصلی تاخیر در انجام تعهد یا غرض ورزی بوده است. یعنی دادگاه با توجه به ادله و مدارکی که خوانده دعوا ارائه می دهد تشخیص دهد که خوانده استحقاق محکومیت ندارد و خواهان تنها برای اطاله دادرسی و تاخیر در انجام تعهد خود اقدام به طرح دعوا نموده است در این حالت مطابق با تبصره ماده ۱۰۹ چنانچه بر دادگاه محرز شود که منظور از اقامه دعوا (در اینجا مقصود از دعوا دعوای اصلی می باشد و کاربران محترم باید توجه داشته باشند که برداشت نادرست از این تبصره نمایند) تاخیر در انجام تعهد یا ایذاء طرف یا غرض ورزی بوده دادگاه مکلف است زمان صدور حکم یا قرار، خواهان دعوا را به تادیه ۳ برابر هزینه دادرسی به نفع دولت محکوم نماید، در واقع این تبصره جهت تبیین عواقب طرح دعوا به صورت صوری می باشد تا شخصی که قصد سوء استفاده از محاکم قضایی به نفع خود و با هدف تاخیر در انجام تعهد خود داشته باشد آگاه شود و بداند که ممکن است در صورت تشخیص قاضی به سه برابر هزینه دادرسی اولیه محکوم گردد.

موارد عدم امکان درخواست تامین دعوای واهی

همانطور که قانون گذار در خصوص تامین خواسته، برخی از دعاوی را استثنا از پرداخت خسارت احتمالی نموده است در دعوای تامین دعوای واهی نیز برخی از دعاوی وجود دارند که خوانده آنها نمی‌تواند از خواهان درخواست تامین نماید.

ماده ۱۱۰ قانون آیین دادرسی مدنی این دعاوی را به این شکل بیان کرده است: در دعاوی که مستند آنها چک یا سفته یا برات باشد و همچنین در مورد دعاوی مستند به اسناد رسمی و دعاوی علیه متوقف خوانده نمی تواند برای تامین خسارات احتمالی خود تقاضای تامین نماید.

در خصوص مهلت طرح دعوای تامین دعوای واهی لازم به ذکر است اگر چه مهلتی برای این دعوا تعیین نشده است اما نظر به ماده ۱۴۴ قانون آیین دادرسی مدنی احتمالاً باید مهلت طرح این دعوا را نیز تا پایان اولین جلسه دادرسی بدانیم.

در طول دادرسی تکنیک های مختلفی برای مدیریت و هدایت دعوا وجود دارد که توسط قانونگذار پیش بینی گردیده است. هر وکیل دادگستری که اهمیت برای موکل و کار خود قائل میباشد باید با مطالعه مستمر قانون همواره از تحولات قانون و این تکنیک ها آگاه باشد. تامین دعوای واهی از اموری میباشد که بسیاری از وکلا در طول دوره فعالیت حرفه ای خود ممکن است یک بار هم از آن استفاده ننمایند به همین دلیل این موضوع از ذهن آنها دور بماند. گروه وکلای مهراد با داشتن وکلایی با تجربه و متخصص و استفاده از تمامی روشهای مدیریت دادرسی این تضمین را به شما عزیزان میدهد که بهترین نتیجه را برای شما بدست آورد.