نحوه نوشتن سفته-تنظیم سفته توسط وکیل

 سفته چیست

سَفتِه یا فَته طَلَب سندی تجاری است که بر اساس آن شخصی (صادرکننده سفته) تعهد می‌کند مبلغ معینی را در زمان معین یا عندالمطالبه به دیگری (گیرنده سفته) بپردازد.

سفته به علت خطرات نقل و انتقال پول و توسعه تجارت بین‌الملل بین بازرگانان رواج یافت. امروزه از سفته به عنوان یک وسیله اعتباری در سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت در واحدهای تولیدی، صنعتی، تجارتی و خدماتی استفاده می‌شود. امروزه سفته برای اهداف مختلفی مثل سفته ضمانت و سفته حسن انجام کار صادر می شود.

سفته از جمله اسنادی است که بانک‌ها هنگام پرداخت وام از وام‌گیرنده دریافت می‌کنند و در معاملات بازرگانی نیز کاربرد دارد. بدهکار با دادن سفته به طلبکار متعهد می‌شود که مبلغ معینی را در زمانی معین به او پرداخت کند. طلبکار می‌تواند سفته را تا زمان آمدن سررسید نزد خود نگاه دارد یا اینکه در صورت نیاز به پول آن، طلبش را در برابر دریافت مبلغی کمتر به یک شخص دیگر انتقال دهد. برای انتقال سفته آن را پشت‌نویسی یا ظهرنویسی می‌کنند، یعنی برای نمونه پشت سفته می‌نویسند: «این سند به آقا/خانم … انتقال یافت.فردی که سفته را در اختیار دارد همچنین می‌تواند در صورت نیاز به پول آن قبل از زمان سررسید، به بانک مراجعه کند و با ارائه سفته مبلغی پایین‌تر از مبلغ آنچه در سند قید شده را دریافت نماید. در این حالت بانک پس از فرارسیدن زمان مقرر، مبلغ را از بدهکار اصلی دریافت خواهد کرد. از شرایط این کار این است که بدهی به سبب امور بازرگانی به وجود آمده باشد و تا زمان سررسید سند بیش از ۹۰ روز نمانده باشد. به این عمل بانک تنزیل می‌گویند.

.

.

سفته را از کجا بخریم؟!

 سفته را از باجه های بانک باید تهیه نمود اگرچه امروزه در بازار نیز افرادی هستند که سفته به فروش میرسانند ولی لازم است توضیح دهم که اولا در این جور مواقع سفته را به مبلغی گرانتر از بهاء واقعی آن  میفروشند دوما ممکن است با توجه به روشهای متعدد جعل اسناد از اعتبار واقعی برخوردار نباشد و یا جعلی باشند.

محل معمول برای تهیه سفته شعب بانک ملی ایران است که در آن‌ها سفته را تا ابتدای سال نود و پنج به قیمت سه‌هزارم مبلغ اسمی آن می‌فروختند. در اصلاحیه قانون مالیاتهای مستقیم مصوب ۳۱-۴-۱۳۹۴ این مقدار به نیم دهم درصد کاهش یافت.

شرایطی که باید در سفته رعایت شود

قانون تجارت در ماده 308 شرایط شکلی را که باید به هنگام صدور سفته رعایت گردد، مورد اشاره قرار داده است. در صورتی که یکی از این شرایط در صدور سند رعایت نشود، سند صادر شده از مزایایی که برای سفته در نظر گرفته شده است، برخوردار نخواهد شد. طبق این ماده فته طلب یا سفته باید متضمن شرایط ذیل باشد:

    مُهر یا امضاء

    تاریخ صدور

    مبلغی که باید توسط صادرکننده پرداخت شود با حروف

    گیرنده‌ی وجه (سفته می‌تواند در وجه حامل صادر شود)

    تاریخ پرداخت (اگر زمان پرداخت با تعطیل رسمی مصادف شد، باید روز بعد از تعطیل پرداخت صورت گیرد).

عدم رعایت مقررات سفته

   هر وکیل دادگستری باید بداند اگر سفته فاقد امضاء یا مهر باشد، سندیت ندارد یعنی حتی یک سند عادی هم نیست.

    در صورتی که سفته فاقد تاریخ باشد: سفته به رؤیت محسوب می شود. یعنی تاریخ رویت سفته ، تاریخ صدور محسوب می شود.

    در صورتی که سفته فاقد محل پرداخت باشد: محل صدور، محل پرداخت محسوب می شود.

    درصورتیکه سفته فاقد محل صدور باشد: سفته همچنان معتبر خواهد بود ولی اعتبار اسناد تجاری را ندارد و فقط یک سند مدنی است و محلی که کنار نام متعهد ذکر شده است، محل صدور می باشد.

    اگر سفته در وجه شخصی معینی صادر شود نام وی باید حتما ذکر شود و اگر ذکر نشود، عنوان در وجه حامل در آن ذکر می شود.

سفته، بدون نام

در تنظیم سفته، این امکان وجود دارد که بدهکار، سفته‌ای را که صادر می‌کند، بدون ذکر نام طلبکار به وی بدهد که این طوری فرد می‌تواند یا خودش در سررسید برای گرفتن پول اقدام کند یا این که آن را به دیگری حواله بدهد، عبارت «حواله کرد» در سفته به شخص دارنده این اختیار را می‌دهد که بتواند سفته را به دیگری منتقل کند. ولی اگر «حواله‌کرد» خط زده شود، دارنده سفته نمی‌تواند آن را به دیگری انتقال دهد و تنها خود وی باید برای وصول آن اقدام کند، علاوه بر آن می‌تواند با پشت نویسی آن را به شخص دیگری انتقال دهد.

تغییر در سفته

برای اینکه وضعیت سفته را تغییر دهید، می‌توانید آن را پشت‌نویسی یا ظهرنویسی کنید. مثلا عبارت “حواله‌کرد” برای انتقال سند به فرد دیگری است اما اگر این عبارت را خط بزنید به این معنی است که حق انتقال را از دارنده سلب کرده‌اید و اگر مجبور به انتقال شوید باید ظهرنویسی کنید و بنویسید که این سند به فلانی منتقل شد و پای نوشته‌تان را هم امضا کنید. همچنین می‌توانید برای دریافت وجه به دیگری وکالت دهید که این را هم باید ظهرنویسی کرده و امضا کنید، چون اصولا ظهرنویسی برای انتقال است، اگر برای وکالت در وصول باشد، باید عبارت “برای وکالت” تصریح شود و به امضای دارنده برسد. کسی که با ظهرنویسی وکالت پیدا می‌کند، درست مانند دارنده سفته حق اقامه دعوی را نیز برای وصول آن خواهد داشت.

سفته در ایران

سفته در ایران سندی نسبتاً متروک است و اشخاص ترجیح می‌دهند برای اطمینان از دریافت طلب خود از چک استفاده کنند و با تقلب نسبت به قانون به درج تاریخ مؤخر بر روی چک اقدام کنند. از دلایل کاربرد نداشتن سفته می‌توان به وضع ضمانت اجراهای سنگین برای چک در حالی که ضمانت اجرای سفته چندان تفاوتی با ضمانت اجرای اسناد عادی ندارد، دریافت مالیات از سفته از طریق حق تمبر به میزان نیم در هزار مبلغ سفته، تشریفات خاص برای اعتراض به پرداخت نشدن سفته و شبهه ربوی بودن تنزیل سفته اشاره کرد.

قانون سفته

دارنده سفته باید در سررسید سفته را مطالبه کند. اگر وجه سفته پرداخت شد که خب قضیه تمام است ، ولی در صورت عدم پرداخت ، دارنده سفته باید ظرف 10 روز از تاریخ سر رسید، سفته را واخواست کند. واخواست اعتراض رسمی است به سفته ای که در سررسید آن پرداخت نشده و علیه صادرکننده سفته به عمل می آید. از آنجا که این اعتراض باید رسما به صادرکننده ابلاغ شود، واخواست در برگه های چاپی که از طرف وزارت دادگستری تهیه شده نوشته می شود، علاوه بر این بانک ها نیز واخواست نامه چاپی مخصوص دارند. در واخواست رونوشت کامل سفته نوشته می شود و دستور پرداخت وجه سفته که به وسیله دادگاه انجام میگیرد، آورده می شود.

سفته تضمینی چیست؟ وچه نکاتی را هنگام تحویل سفته به کارفرما باید رعایت کرد؟

اغلب دیده می‌شود کارفرمایان به سبب در اختیار گذاشتن اموال شرکت و یا جهت ضمانت حسن انجام کار کارمند و یا کارگر خود، از ایشان سفته‌ای بابت ضمانت دریافت می‌کنند.

لذا کارگر یا کارمند باید نکات زیر را در هنگام تحویل سفته به کارفرما در نظر داشته باشد تا موجبات سو‌ استفاده احتمالی از سوی کارفرما فراهم نگردد:

اگر دریافت سفته تضمینی برای حسن انجام کار باشد حتما باید این موضوع ذکر شود که این سفته تنها برای حسن انجام کار است،دقت کنید حتما شماره سفته در قرارداد ذکر شده باشد و اگر قرارداد نیز دارای شماره باشد آن نیز بر روی سفته نوشته شود،همچنین هیچگاه سفته را سفید امضا نکنید و حتما در وجه شرکت تنظیم گردد.

نکات حقوقی در مورد سفته ؟!

از آنجایی که گاهی اوقات برای تعهد خودمان یا دیگران سفته می دهیم یا پشت آن را امضاء می کنیم یا از دیگران سفته میگیریم بدون اینکه اطلاع کافی و وافی به تعهد خودمان و دیگران داشته باشیم، لازم است به موارد مهمی در مورد سفته توجه کنیم .

آنقدر مردم از چک استفاده می کنند که تقریبا این سند قدیمی پیر و فرتوت به حاشیه رفته و کمتر مورد توجه قرار می گیرد، برای تهیه سفته بهتر است به بانک مراجعه کنیم. افرادی نیز هستند که اقدام به فروش سفته می کنند و گاهی ممکن است به علت جعل از اعتبار کافی برخوردار نباشد؛ همچنین هر برگه سفته سقف خاصی برای تعهد دارد به عنوان مثال سفته ای که یک میلیون ریال دارای اعتبار است، نمی توان دو میلیون ریال تعهد کرد.

حتما باید مشخصات ظاهری سفته رعایت شود در غیر این صورت مشمول مقررات نمی شود، بر اساس ماده 38 قانون تجارت مبلغ باید حتما به صورت تمام حروف نوشته شود همچنین نباید مبلغی که تعهد می شود از مبلغ این سفته بیشتر باشد.

حتما باید گیرنده مشخص باشد اما لازم نیست نام شخص خاصی قید شود و می توان آن را در وجه حامل تعهد کرد یا به شخص دیگری حواله داد.

بر اساس همین ماده قانون باید حتما تاریخ سفته مشخص باشد، چرا که اگر تاریخ قید نشود سند عادی محسوب می شود، اما حسب قانون مدنی می توان اقدام به وصول آن کرد.

دارنده سفته باید در وقت رسید، سفته را مطالبه کند و اگر وجه سفته پرداخت شد قضیه تمام است، در صورت عدم پرداخت باید ظرف ۱۰ روز از تاریخ سررسید واخواست شود.

واخواست اعتراض رسمی است به سفته ای که وجه آن پرداخت نشده و علیه صادرکننده سفته خواهد بود؛ برگه واخواست برگه جایی است که در دادگستری ها وجود دارد و بانک ها نیز این برگه را دارند در واخواست دستور پرداخت وجه به وسیله دادگاه صورت می گیرد. این برگه واخواست سه نسخه است که بوسیله واخواست کننده امضا خواهد شد و پس از ابطال تمبر دولتی به دستور دادگاه به صادر کننده ابلاغ می شود.

میتوان وضعیت سفته را تغيير داد: به عنوان مثال اگر عبارت حواله کرد خط زده شود دیگر نمی توان آن را به دیگری انتقال داد و اگر مجبور به انتقال شویم باید پشت نویس یا ظهرنویسی شده و قید شود این سفته به فلانی منتقل شد.

اصولا ظهرنویسی برای انتقال است و اگر برای وکالت در وصول باشد باید عبارت برای وکالت قيد شده و توسط دارنده امضا شود؛ برای اینکه بتوان از مسئولیت تضامنی ظهرنویس ها برای وصول چک خود انتقال داد باید حتما تا قبل از اینکه یکسال از تاریخ واخواست بگذرد، واخواست علیه آنها به دادگاه ارائه کرد، اگر این کار صورت نگیرد بعد از یک سال دعوا عليه ظهرنویس ها پذیرفته نیست و اگر این کار صورت پذیرد می توان از ضامنان طلب کرد.

اگر از اموال محکومان پیدا نشود بر اساس ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی تقاضای بازداشت شخصی بدهکار را کرد، باید توجه داشت سفته همان وظایف عرفی چک را به همراه دارد اما به مرور زمان تقریبا چک جای سفته را گرفته چرا که برای پرداخت پول در زمان آینده نیاز به وجود ضمانت است.

چک با توجه به اینکه با وجود داشتن شرایط، جنبه کیفری دارد باید در همان روز صادر شود و توسط دارنده به بانک محال عليه مراجعه و در صورت عدم تكافو گواهی عدم پرداخت دریافت شود، این جنبه کیفری یعنی صدور چک بلامحل، توسط قانونگذار جرم محسوب شده است، بدون اینکه جنبه مدنی و بدهکاری صادرکننده منتفی شود.

باید توجه داشت برای داشتن چک حتما باید در بانک، حساب جاری داشت و برای داشتن حساب جاری نیز لازم است ثابت شود که شخص منبع مالی مستمری دارد و می تواند مبالغ تعهد شده را از آن مبالغ تامین کند، در حالی که سفته این محودیت را ندارد و خیلی راحت می تواند در دسترس قرار بگیرد.

برای پیگیری امور مربوط به سفته و چک به ما اطمینان داشته باشید. گروه وکلای مهراد