تفویض وکالت به وکیل چک برای وصول وجه آن
در صورتی که شما به بانک مراجعه کرده اید و با ارائه چک صادر شده، متوجه می شوید که حساب صادر کننده فاقد محل بوده و یا چک از حساب مسدود صادر شده است باید جهت مشاوره حقوقی به وکیل چک مراجعه نمایید. ضرورت مراجعه به وکیل چک جهت مشاوره حقوقی قبل از هرگونه اقدام از این جهت است که طرق مختلفی برای مطالبه وجه چک در نظام حقوقی کشور ایران وجود دارد، و این موضوع با توجه به شرایط صادر کننده چک، همچنین خواسته شما، و شرایط زمانی میتواند متفاوت باشد.
از همین رو محلی که جهت مشاوره حقوقی در این راستا به آن مراجعه می کنید باید قابل اطمینان بوده و دارای کادری مجرب و متخصص در این زمینه باشد. پیشنهاد ما برای شما در این زمینه گروه وکلای مهراد است که با تجربه چندین ساله در خصوص دعاوی حقوقی و کیفری مخصوصاً دعاوی مربوط به چک کارنامه درخشانی را به دست آورده است.
در مجموع سه مرجع برای طرح دعوای مربوط به چک وجود دارد که شامل محاکم حقوقی، محاکم کیفری و دوایر اجرای ثبت می شود. اما کدام یک از این روشها را جهت رسیدن به هدف که همان اصول وجه چک می باشد باید انتخاب کنیم. پیش از اینکه به انتخاب هر کدام از این راه ها بپردازیم ابتدا در خصوص هر یک به اختصار توضیحاتی را ارائه خواهیم داد.
.
.
یک- طرح دادخواست حقوقی مطالبه وجه چک:
برابر با قانون تجارت و مواد مربوط به چک که در این قانون آمده و مقررات مربوط به برات را شامل چک هم می داند، چک از جمله اسناد تجاری بوده که بیانگر بدهکاری صادر کننده آن به دارنده می باشد. در واقع صادر کننده چک با صدور برگه چک گویی که اقرار نموده به میزان مبلغ مندرج در آن به دارنده بدهکار می باشد. از همین رو همانطور که دارنده میتواند در صورت داشتن برگه ای مبنی بر اقرار شخصی دیگر بر بدهکاری به او به دادگاه مراجعه کند با برگشت زدن چک نیز به میزانی که وجه در حساب نبوده می تواند اقدام حقوقی انجام دهد.
مدارکی که جهت اقدام حقوقی مطالبه وجه چک نیاز است به شرح ذیل می باشد
لاشه چک
گواهی عدم پرداخت
ثبت نام در سامانه ثنا توسط دارنده چک
تنظیم دادخواست مطالبه وجه چک
همانطور که اشاره کردیم پس از مراجعه دارنده چک به بانک در صورتی که حساب خالی باشد او باید گواهی عدم پرداخت از بانک دریافت نماید و با تنظیم دادخواست حقوقی مطالبه وجه چک، صادرکننده و در صورت وجود ضامن یا ظهرنویس آنها را نیز طرف دعوا قرار دهد.
سوال:
آیا بعد از گذشت مدت ۱۵ روز از تاریخ چک می توان گواهی عدم پرداخت دریافت کرده و دادخواست حقوقی مطرح نمود؟
بسیاری از افراد چنین تصور می کنند که اگر مدت ۱۵ روز از تاریخ صدور چک سپری شود و در این مدت اقدام به طرح دعوا نکنند دیگر مطالبه وجه چک امکان پذیر نیست، در صورتی که این موضوع خلاف اصل کلی می باشد. قانونگذار در قانون تجارت دارنده چک را از این جهت ملزم نموده که ظرف مدت ۱۵ روز نسبت به دریافت گواهی عدم پرداخت اقدام کند که بتواند علیه ضامنین و ظهرنویسان احتمالی چک نیز طرح دعوا کند. در صورتی که این مدت سپری شود دارنده تنها میتواند علیه صادرکننده چک طرح دعوای مطالبه وجه چک نماید. پس از طرح دادخواست و ارجاع پرونده به شعبه دادگاه حقوقی ابلاغیه جهت حضور در جلسه صادر و به طرفین ابلاغ می شود. در جلسه رسیدگی دفاعیات هر دو طرف استماع شده و در صورتی که دفاع موثری از جانب خوانده که همان صادر کننده چک بلامحل میباشد به عمل نیاید دادگاه حکم بر محکومیت به پرداخت اصل مبلغ چک و خسارت تاخیر تادیه صادر می کند.
سوال:
شروع تاریخ خسارت تاخیر تادیه از چه زمانی می باشد؟
در خصوص این موضوع اختلاف نظر وجود دارد. عدهای عقیده بر این دارند که شروع تاریخ خسارت تاخیر تادیه زمان صدور چک یا همان تاریخ مندرج در روی چک می باشد. اما عده ای دیگر اعتقاد بر این دارند که خسارت تاخیر تادیه از زمان مطالبه وجه چک از طریق ارسال اظهارنامه یا طرح دادخواست حقوقی می باشد. اما رویه غالب این است که شروع تاریخ تاخیر تادیه از زمان تاریخ مندرج روی چک می باشد چرا که صادر کننده در آن تاریخ متعهد به پرداخت بوده و نیازی به مطالبه مجدد از جانب دارنده نیست.
دو- شکایت چک بلامحل:
یکی دیگر از راه هایی که جهت هدف نهایی که همان وصول وجه چک می باشد در قانون پیش بینی شده طرح شکایت کیفری چک بلامحل یا صدور چک از حساب مسدود می باشد. در این حالت شما در صورتی که با مراجعه به بانک با حساب خالی مواجه شدید می توانید با طرح شکایت کیفری و از طریق دادسرای عمومی و انقلاب به جرم صدور چک بلامحل یا صدور چک از حساب مسدود و به استناد مواد تدوین شده در قانون صدور چک علیه صادر کننده چک بلامحل شکایت کیفری مطرح کنید.
سوال:
مهلت طرح شکایت کیفری چه میزان می باشد؟
بیشترین سوالی که در خصوص دعاوی مربوط به چک مطرح می شود این است که دارنده چک تا چه مدتی پس از صدور گواهی عدم پرداخت فرصت برای شکایت کیفری دارد. زمان های مربوط به شکایت کیفری به دو قسمت تقسیم می شود.
الف) دارنده چک شش ماه از تاریخ صدور چک فرصت جهت اخذ گواهی عدم پرداخت دارد.
ب) دارنده چک از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت شش ماه فرصت جهت طرح شکایت حقوقی دارد. بنابراین بیشترین زمانی که برای طرح شکایت کیفری در خصوص چک بلامحل می توان در نظر گرفت یک سال از تاریخ صدور چک می باشد. البته این به آن معنا نیست که شما باید یک سال پس از صدور چک اقدام به شکایت کیفری بنمایید. بلکه در همان روز صدور چک که در واقع تاریخ مندرج روی چک می باشد می توانید چک را برگشت زده و شکایت کیفری مطرح کنید. اما اگر قصد داشته باشید که به صادرکننده مهلتی جهت فراهم نمودن وجه بدهید نهایتاً یک سال می توانید به او فرصت داده و سپس اقدام به طرح شکایت کیفری نمایید.
پس از طرح شکایت پرونده به شعبه بازپرسی یا دادیاری ارجاع می شود. با بررسی اسناد در صورتی که مرجع رسیدگی کننده وقوع جرم را احراز نماید ابلاغیه جهت حضور متهم که همان صادر کننده چک بلامحل میباشد صادر میکند. در صورتی که متهم دفاع موثری از خود به عمل نیاورد علیه او کیفرخواست صادر شده و پرونده به دادگاه کیفری ۲ ارجاع میشود. در دادگاه کیفری نیز در صورتی که متهم نتواند دفاع موثری از خود انجام دهد بر اساس میزان مبلغ چک صادره محکومیت به حبس از ۶ ماه تا ۲ سال و محرومیت از داشتن دسته چک برای او صادر می شود.
نکته: امتیازی که صادرکننده چک بلامحل در دعوای کیفری دارد این است که تا قبل از صدور رای قطعی می تواند اصل مبلغ چک به انضمام خسارت تاخیر تادیه را به صندوق دادگستری سپرده و پرونده را مختومه نماید.
سه- اجرا گذاشتن چک:
یکی از راههای وصول وجه چک اجرا گذاشتن چک از طریق دوایر اجرای ثبت می باشد. از آنجایی که قانونگذار در ماده ۱ قانون صدور چک، چک را در حکم اسناد لازم الاجرا میداند این قابلیت برای این سند ایجاد شده که دارنده آن بتواند از طریق دوایر اجرای ثبت اقدام به صدور اجراییه علیه صادرکننده بنماید. همانطور که اسناد رسمی مانند سند ازدواج و اسناد رهنی این قابلیت را برای شخص ایجاد میکند که بتواند علیه متعهد سند اقدام به صدور اجراییه کند از آنجایی که چک در حکم سند لازم الاجرا است و دارنده چک میتواند پس از مراجعه به بانک و دریافت گواهی عدم پرداخت به دایره اجرای ثبت محل اقامت صادر کننده چک و یا محل صدور چک که همان بانک صادر کننده دسته چک می باشد مراجعه کرده و درخواست صدور اجراییه نماید.
نکته: در صورتی که شما دارنده چک بلامحل می باشید و قصد صدور اجراییه از طریق دایره اجرای ثبت را دارید حتماً باید ذیل گواهی عدم پرداخت مطابقت امضای روی چک با نمونه امضای موجود در بانک را توسط متصدی امور بانک دریافت نمایید. به این ترتیب که بانک تایید کند امضای موجود روی چک با نمونه امضای موجود در بانک مطابقت و مشابهت دارد.
پس از صدور اجراییه دایره اجرای ثبت استعلامات لازم در خصوص شناسایی اموال صادر کننده چک را به عمل می آورد به این ترتیب که از سازمان ثبت اسناد و املاک استعلام در خصوص اموال غیر منقول، از بانک مرکزی استعلام در خصوص حسابهای بانکی، از پلیس راهور استعلام در خصوص وسایل نقلیه به عمل می آید و در صورتی که هر مالی به نام صادر کننده چک بلامحل باشد شناسایی و توقیف شده و به نفع دارنده چک ضبط می شود.
نکته: در صورتی که شما مطالبه وجه چک را از طریق دایره اجرای ثبت انجام دهید نمی توانید خواستار پرداخت خسارت تاخیر تادیه چک از دایره اجرای ثبت باشید و این دایره تنها به میزان مبلغ موجود و مندرج در چک اقدام به توقیف و تملیک اموال صادر کننده می نماید.
چهار- دادخواست صدور اجراییه برای چک:
اقدام جدیدی که قانونگذار در اصلاح قانون صدور چک پیشبینی نموده این است که دارنده چک بلامحل می تواند مستقیماً دادخواست صدور اجراییه برای چک مطرح کند. به این ترتیب بر خلاف گزینه اول که طرح دادخواست مطالبه وجه چک بود نیازی به برگزاری جلسه رسیدگی در دادگاه نبوده و دارنده با طرح این دادخواست تقاضای صدور اجراییه به صورت مستقیم می نماید و دادگاه حقوقی نیز پس از وصول پرونده در صورتی که نقصی در مدارک ارائه شده موجود نباشد دستور صدور اجراییه را صادر می کند. البته قبل از صدور دستور مدیر دفتر تمامی چک های ارائه شده و گواهیهای عدم پرداخت را بررسی نموده و در صورتی که چک های ارائه شده دارای کد رهگیری باشند پرونده را آماده رسیدگی دانسته و به قاضی تحویل می دهد.
کد رهگیری چک چیست؟
بر اساس قانون اصلاح صدور چک، بانک مرکزی مکلف گردیده برای هر فقره چک کد رهگیری تعریف نماید. به این ترتیب همانطور که افراد جامعه با داشتن کد ملی دارای هویت شخصی بوده و با درج کد ملی در سامانه های ثبت احوال کلیه اطلاعات مربوط به ایشان قابل مشاهده است چک های صادره نیز با درج کد رهگیری آنها در سامانه یکپارچه بانک مرکزی قابلیت پیگیری و اطلاع از آخرین اقدامات آنها وجود دارد.
پس از صدور دستور دادگاه و ارسال پرونده به واحد اجرای احکام، علی رغم اینکه تمامی حساب های صادر کننده چک توقیف میشود صدور دسته چک جدید برای وی نیز ممنوع شده و تا زمان رفع اثر از چک بلامحل فعالیتهای بانکی وی متوقف خواهد ماند و در قسمت اجرای حکم نیز اموال وی شناسایی و توقیف خواهند شد.
بهترین راه وصول وجه چک
سوال رایج پس از توضیح راههای مذکور این است که بهترین راه کدام است؟ انتخاب راه مناسب برای وصول وجه چک بستگی به شرایط صادر کننده چک و خواسته دارنده چک دارد. هزینه های هر کدام از راه های ارائه شده نیزمتفاوت میباشد. هزینه دادخواست حقوقی مطالبه وجه چک سه و نیم درصد از مبلغ مندرج در چک می باشد که باید در ابتدا به واحد خدمات قضایی پرداخت شود. اما اقدام کیفری و همچنین تقاضای صدور اجرائیه از طریق دادگاه هزینه زیادی نداشته و بر اساس تعرفه تعیین شده توسط خدمات قضایی دریافت می شود. اجرا گذاشتن چک از طریق اجرای ثبت نیز به این ترتیب میباشد که اصل چک را به عنوان امانت از شما دریافت می کنند و در صورتی که هیچ مالی نیز از محکوم علی شناخته نشود دو و نیم درصد از مبلغ چک را به عنوان هزینه دریافت کرده و سپس چک را به شما تحویل میدهند. از همین رو با در نظر گرفتن میزان هزینه می توانید اولویت جهت اقدام را تعیین نمایید. از جهت دیگر در صورتی که اطمینان دارید صادر کننده چک دارای اموال میباشد بهترین راه، اقدام از طریق صدور اجراییه می باشد. چرا که از این طریق با سرعت بیشتری اموال وی توقیف خواهد شد.
.
.
اگر میدانید که صادر کننده چک نظر به اعتباری که در بازار دارد نگرانی از طرح شکایت کیفری داشته و با طرح شکایت و ورود فشار به وی احتمال وصول وجه چک بیشتر می باشد راه پیشنهادی ما طرح شکایت کیفری و تعقیب جزایی وی است. چرا که در این شرایط صادر کننده می داند که مجازات زندان برای او تعیین خواهد شد و برای جلوگیری از این امر اقدام سریع تری جهت پرداخت وجه انجام خواهد داد و لذا با بررسی این موارد متوجه می شوید که انتخاب بهترین راه بسته به شرایط موجود دارد. اما توصیه ما به شما این است که قطعاً قبل از هرگونه اقدامی در راستای وصول وجه چک با وکیل متخصص در این زمینه مشورت نموده و پیگیری کار خود را به او بسپارید. گروه وکلای مهراد یکی از موسسات معتبر جهت پیگیری پرونده های حقوقی کیفری و ثبتی شما می باشد که با توجه به سابقه و تجربه وکلای خود میتواند گزینه مناسبی برای احقاق حق شما باشد.