راه های وصول وجه چک

راه‌های وصول وجه چک

همانطور که اشاره شد چک از رایج ترین وسایل پرداخت ثمن در معاملات می‌باشد که با صدور آن صادر کننده، دارنده را جهت اخذ مبلغ مندرج به بانک محال علیه ارجاع میدهد.

در واقع مکانیزمی که برای برات در قانون تجارت پیش بینی شده است را در خصوص چک نیز میتوان مرعی دانست، البته وجود تفاوت هایی بین این دو نوع روش پرداخت محرز میباشد، در تقسیم بندی برات و انواع آن، برات به رویت یا به وعده از رویت یا برات وعده دار داریم اما در خصوص چک، بر اساس قانون تجارت چک وعده دار محلی از اعراب نداشته و چک وسیله پرداخت آنی میباشد، اما نظر به اینکه در عمل چک ها اکثرا وعده دار صادر می شوند، لذا نزدیکی مقررات برات به چک قابل مشاهده میباشد.

موضوع بحث پیش رو نحوه وصول وجه چک یا راه های وصول آن است. فرض کنید در معامله یک دستگاه خودرو، خریدار جهت پرداخت وجه یک فقره چک به مدت یک هفته صادر نموده است، با مراجعه فروشنده به بانک، متصدی امور بانک حساب را خالی دیده و چک را غیر قابل وصول میداند.

راه حل چیست و چه اقدامی باید در این موارد صورت گیرد؟

خیلی از افراد پس از مواجه شدن با حساب خالی با صادر کننده تماس گرفته و علت موضوع را جویا می شوند و صادر کننده نیز در این موارد معمولا تقاضای اعطای مهلت جهت پاس نمودن چک مینماید، توصیه ما این است که حتی الامکان با صادر کننده مدارا نموده و رعایت حال او را بکنید اما در این راستا توجه به نکاتی حائز اهمیت میباشد.

باید کاملاً حواستان باشد که تنها ۱۵ روز فرصت دارید تا چک را برگشت زده و گواهی عدم پرداخت از بانک دریافت نمایید، در این صورت مزایای مندرج در قانون برای وصول وجه چک از طریق اقدام حقوقی برای شما ایجاد خواهد شد، در غیر اینصورت در حالتی که پس از ۱۵ روز از تاریخ صدور چک اقدام به برگشت زدن چک و دریافت گواهی عدم پرداخت نمایید و مزایای مندرج در قانون که در ذیل توضیح داده خواهد شد شامل چک موجود در ید شما نخواهد شد.
ممکن است وارد کننده چک از شما بخواهند چک صادره را به ایشان مسترد نموده و چک جدیدی دریافت نمایید قبول این موضوع کاملاً بسته به نظر شما دارد و نکته حقوقی مهم در این خصوص این است که ممکن است که چک جدید موجباتی برای دفاع در محکمه داشته باشد از جمله اینکه صادر کننده ادعا نماید امضا امضای خود او نیست و بعضا پیش آمده چک تعویض شده که متعلق به مشتری صادر کننده بوده و بعداً به همین دلیل از بار مسئولیت شانه خالی کرده اند همچنین نکته دیگری که در این خصوص حائز اهمیت می باشد این است که از تاریخ مندرج در وجه چک خسارت تاخیر تادیه به آن تعلق میگیرد در صورتی که صادرکننده اقدام به تعویض چک نماید و چکی با تاریخ موخر به شما بدهد خسارت تاخیر تادیه به شما تعلق نخواهد گرفت و یا حداقل از زمان چک‌جدید خسارت تاخیر تادیه محاسبه خواهد شد.

با در نظر گرفتن این دو موضوع می توانید نسبت به درخواست صادر کننده جهت عدم برگشت زدن چک تصمیم بگیرید.

اخذ گواهی عدم پرداخت قبل از 15 روز

از مزایای برگشت زدن چک قبل از گذشت ۱۵ روز از تاریخ صدور آن می توان به ماده ۳۱۵ قانون تجارت اشاره نمود که این طور بیان کرده «اگر چک در همان مکانی که صادر شده است باید تادیه گردد دارنده چک باید در ظرف ۱۵ روز از تاریخ صدور وجه آن را مطالبه کند و اگر از یک نقطه به نقطه دیگر ایران صادر شده باشد باید در ظرف ۴۵ روز از تاریخ صدور چک مطالبه شود اگر دارنده چک در ظرف موارد مذکور در این ماده پرداخت وجه آن را مطالبه نکند دیگر دعوای او بر علیه ظهرنویس مسموع نخواهد بود و اگر وجه چک به سببی که مربوط به محال علیه است از بین برود دعوای دارنده چک بر علیه صادرکننده نیز در محکم مسموع نیست».

نکات مهمی در ماده مذکور وجود دارد، اول اینکه در صورتی که دارنده چک را از ظهر نویس دریافت نموده باشد و با مراجعه به بانک چک فاقد محل باشد و پس از ۱۵ روز از تاریخ صدور چک اقدام به برگشت زدن نموده باشد نمی‌تواند علیه ظهرنویس طرح دعوا نماید، برای مثال ممکن است در معامله فروش یک دستگاه خودرو فروشنده  ی خودرو از خریدار چکی به مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان برای دو هفته بعد دریافت نموده باشد و همان چک را در معامله آپارتمانی به شخص ثالثی ( مالک آپارتمان) منتقل نماید در اینجا فروشنده معامله اول که دارنده اول چک بوده است می‌شود ظهرنویس چک و فروشنده معامله دوم ( مالک آپارتمان) می شود دارنده دوم چک در واقع چکی که در دست ایشان می‌باشد صادر کننده آن الف و ظهرنویس آن ب می باشد طلب اصلی دارنده چک از شخص ب می باشد چرا که در قبال فروش آپارتمان خود به ایشان یک فقره چک را از وی دریافت نموده است. حال در صورتی که دارنده فعلی ظرف ۱۵ روز از تاریخ مندرج در چک به بانک مراجعه نماید و اقدام به اخذ گواهی عدم پرداخت نکند دیگر نمی‌تواند علیه ظهرنویس که مدیون واقعی به او می باشد طرح دعوا بکند.

از دیگر مزایای اخذ گواهی عدم پرداخت قبل از ۱۵ روز از صدور چک این است که در صورتی که به هر دلیلی از شخص محال علیه که در حال حاضر و در رویه فعلی بانک می باشد  نتواند وجه چک را کارسازی نموده و در قبال دریافت چک وجه نقد به دارنده بدهد شخص دارنده می تواند به صادرکننده مراجعه نماید اما در صورتی که بعد از ۱۵ روز از تاریخ مندرج در چک اقدام به اخذ گواهی عدم پرداخت نموده و عدم پرداخت وجه به دلیل مشکل محال علیه یا همان بانک باشد دیگر نمی تواند به صادر کننده مراجعه نماید لذا کاملاً باید آگاهانه نسبت به درخواست صادر کننده چک در خصوص عدم مراجعه به بانک تصمیم گیری نمایید.

در نظام حقوقی ما سه روش برای مطالبه وجه چک وجود دارد:

یک) طرح دادخواست حقوقی مطالبه وجه چک

دو) شکایت کیفری به اتهام صدور چک بلامحل

سه) مراجعه به اجرای ثبت و درخواست صدور اجراییه علیه صادرکننده چک.

هرکدام از این مطالب مکانیزم خاص و روش خاصی جهت طرح دعوا و آثار خاصی پیروی دعوای طرح شده دارند که در مطالب بعدی به تفصیل به آن خواهیم پرداخت.

گروه وکلای مهراد با داشتن چندین سال تجربه و بهره‌برداری از وکلای متخصص در خصوص مطالبه وجه چک این تضمین را به شما می دهد که در صورت اعطای وکالت به وکلای مجرب گروه در کوتاه ترین زمان و با صرف کمترین هزینه به اصل پول خود و خسارت تأخیر تأدیه ناشی از صدور چک بلامحل خواهید رسید.