مطالبه چک-بهترین راه وصول چک

روش های مطالبه چک

از آنجایی که قانونگذار روش‌های متعددی را برای مطالبه چک در نظر گرفته است اشخاصی که چک برگشتی در دست دارند همواره این سوال را از ما می‌پرسند که بهترین راه حل برای مطالبه وجه چک چیست؟ برخی به دنبال سریعترین راه حل ، بعضی به دنبال کم ‌هزینه‌ ترین راه حل و عده‌ای دیگر به دنبال کم درد سرترین راه حل برای مطالبه وجه چک می باشند. در پاسخ به این سوال باید بگوییم که وکیل دادگستری که متخصص در امر چک می باشد و با عنوان وکیل چک شناخته می شود باید ضمن در نظر گرفتن شرایط صادر کننده چک بلامحل نسبت به پاسخ این سوال به مراجعه کننده مشاوره حقوقی ارائه نماید. برای اینکه درک بهتری از این موضوع داشته باشید ابتدا باید راههای مطالبه وجه چک را بدانید. قانونگذار بر اساس قانون صدور چک و قوانین آیین دادرسی مدنی و قانون مدنی چهار راه حل را برای وصول وجه چک پیش بینی نموده است.

یک ) مطالبه چک از طریق دادگاه حقوقی

در این روش دارنده چک بلامحل باید با طرح دادخواست، تحت عنوان مطالبه وجه چک از محکمه حقوقی خواستار الزام صادرکننده چک به پرداخت مبلغ مندرج در چک به انضمام خسارت تاخیر تادیه شود. نکته حائز اهمیت در خصوص وظایفی که دارنده چک باید به آنها توجه نماید این است که دارنده پس از مراجعه به بانک در صورتی که متوجه شد حساب صادر کننده چک خالی می‌باشد باید نسبت به دریافت گواهی عدم پرداخت اقدام کند. در گواهی عدم پرداخت نام و نام خانوادگی و مشخصات کامل صادرکننده و دارنده چک درج می گردد. همچنین موجودی حساب و حسابی که چک از آن صادر شده است نیز باید ذکر شود. اما نکته‌ای که در گواهی عدم پرداخت توجه به آن دارای ضرورت می باشد این است که دارنده باید توجه داشته باشد که تاریخ گواهی عدم پرداخت به درستی در آن درج شود. همچنین شماره چک با شماره مندرج در گواهی مذکور مطابقت داشته باشد و گواهی عدم پرداخت مهر و امضای متصدی بانک رسیده و کد رهگیری چک ذیل آن درج گردد. در صورتی که گواهی عدم پرداخت فاقد کد رهگیری باشد هیچ کدام از محاکم کیفری و حقوقی و اجرای ثبت اقدامی جهت وصول وجه چک انجام نخواهند داد.

.

.

کد رهگیری چک چیست؟

قانونگذار در اصلاح قانون صدور چک بانک مرکزی را مکلف کرده است که برای هر چک یک کد رهگیری تعریف نماید. در واقع کد رهگیری همانند کد ملی اشخاص در جامعه می باشد، همانطور که با درج کد ملی هر فرد در سیستم یک پارچه ثبت احوال کلیه اطلاعات هویتی وی مشخص می‌شود با درج کد رهگیری چک نیز در سیستم یکپارچه بانک مرکزی اطلاعات مربوط به چک از جمله تاریخ صدور و تاریخ وصول آن مشخص خواهد شد و محاکم حقوقی و کیفری و همچنین دوایر اجرای ثبت هرگونه اقدامی بر روی چک را منوط بر ارائه کد رهگیری نموده اند. لذا اخذ این کد از بانک صادر کننده گواهی عدم پرداخت برای هر گونه اقدامی ضرورت دارد. پس از طرح دادخواست حقوقی مطالبه وجه چک، دادگاه با بررسی اسناد و مدارک ارائه شده در صورتی که نقصی در مدارک ارائه شده وجود نداشته باشد با ارسال ابلاغیه طرفین را جهت جلسه رسیدگی احضار می نماید، در جلسه رسیدگی نیز به ادعای طرفین توجه نموده و نهایتاً اقدام به صدور حکم علیه صادرکننده چک و یا به نفع او می نماید و در نهایت در صورت محکومیت دارنده صادر کننده چک پرونده به واحد اجرای احکام ارسال میشود.

دو ) اقدام کیفری بر اساس قانون صدور چک

در صورتی که چک از حساب مسدود صادر شده باشد و یا در تاریخ مندرج در آن فاقد وجه باشد صادر کننده مجرم شناخته شده و قابل تعقیب و پیگیری جزایی می باشد. دارنده چک در این شرایط پس از اخذ گواهی عدم پرداخت می‌تواند به دادسرای محل وقوع جرم مراجعه نموده و شکایتی تحت عنوان صدور چک بلامحل یا صدور چک از حساب مسدود مطرح نماید. در این شرایط پرونده به بازپرسی و یا دادیاری ارجاع می‌شود و در صورتیکه مقام رسیدگی کننده وقوع جرم را محرز بداند ابلاغیه برای صادرکننده چک ارسال می‌کند. با حضور صادر کننده چک اگر او نتواند دفاع موثری از خود به عمل آورد کیفرخواست علیه او صادر شده و پرونده به دادگاه کیفری ۲ ارسال می‌شود. در دادگاه مذکور نیز بر اساس مبلغ چک و طبق ماده ۱۰ قانون صدور چک برای صادرکننده چک بلامحل مجازات کیفری و حبس تعیین خواهد شد.

نکته:

در صورتی که صادر کننده چک بلامحل طی پروسه رسیدگی به جرم واقع شده کل مبلغ چک به انضمام خسارت تاخیر تادیه که واحد اجرای احکام محاسبه می نماید را پرداخت کند رسیدگی به دعوا متوقف شده و از اتهام وارده رفع سوء اثر می گردد.

سه) اقدام از طریق دوایر اجرای ثبت

از آنجایی که قانون صدور چک، چک را در حکم سند رسمی لازم الاجرا می داند در صورتی که چک صادره بلامحل باشد دارنده چک می تواند با مراجعه به دوایر اجرای ثبت درخواست صدور اجراییه کند. در این شرایط بانک صادر کننده گواهی عدم پرداخت باید مطابقت امضای روی چک با نمونه امضای موجود در بانک را تایید نماید و اجرای ثبت نیز پس از صدور اجراییه استعلامات لازم در خصوص شناسایی اموال صادر کننده چک بلامحل را به عمل آورده و در صورتی که مالی از او شناسایی شود اقدام به توقیف و انتقال به دارنده چک برگشتی می کند. این پروسه که از آن به عنوان اجرا گذاشتن چک یاد میشود نیاز به صرف وقت و هزینه کمتری نسبت به سایر طرق وصول وجه چک دارد.

چهار ) اجرا گذاشتن چک

با توجه به اصلاحات که قانونگذار در اصلاح قانون صدور چک پیش بینی نموده است دارندگان چک های برگشتی با اخذ کد رهگیری چک می‌توانند با طرح دادخواست صدور اجراییه برای چک پرونده را مستقیماً به اجرای احکام مدنی ارسال نماید. در این روش دارنده چک بلامحل دادخواست خود را با عنوان مذکور مطرح نموده و پرونده بدون رسیدگی در شعبه بدوی حقوقی منتهی به صدور رای مبنی بر ارسال پرونده به واحد اجرای احکام جهت شناسایی و توقیف اموال صادرکننده چک بلامحل می‌شود.
در واقع قانون‌گذار با این اقدام پروسه وصول وجه چک را بسیار کوتاهتر نموده و تدابیری علیه صادر کنندگان چک های بلامحل اندیشیده است. از جمله انسداد کلیه حسابهای ایشان. همچنین عدم صدور دسته چک برای ایشان توسط کلیه بانکها. پس از اعلام راه‌های وصول وجه چک به روند رسیدگی و میزان هزینه لازم برای هر کدام از این روشها می پردازیم.

.

.

هزینه لازم برای طرح هرکدام از دعاوی فوق

اقدام کیفری و هزینه اجرا گذاشتن چک برابر با اصلاحیه جدید قانون صدور چک بر اساس دعاوی غیر مالی بوده و بستگی به مبلغ چک دارند اما بسیار کمتر از هزینه مطالبه وجه چک از راه حقوقی می باشد، چرا که دعوای مطالبه وجه چک که توسط وکیل چک مطرح می شود دعوای مالی بوده و هزینه دادرسی به میزان سه و نیم درصد از مبلغ خواسته باید پرداخت شود، یعنی اگر مبلغ چک ۱۰۰ میلیون تومان باشد هزینه ای که در ابتدای آن باید پرداخت شود ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می باشد، اما هزینه اقدام از طریق اجرای ثبت به این صورت است که جهت شروع روند اجرا پرداخت هزینه الزامی نیست اما برای شروع این روند، شما باید چک را به عنوان تضمین در واحد اجرای ثبت بسپارید و حتی اگر مالی از طرف مقابل شناخته نشد هزینه نیم عشر اجرا به آن تعلق می‌گیرد که البته اخیراً با توجه به مصوبه جدید این هزینه نصف شده است یعنی اگر شما یک فقره چک ۱۰۰ میلیون تومانی را از طریق اجرای ثبت اقدام کنید باید در نهایت امر در صورتی که هیچ مالی از صادر کننده چک بلامحل نیز شناسایی نشود مبلغ دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان جهت دریافت اصل چک بپردازید.
رسیدگی به دعاوی ناشی از چک هر چند در ظاهر امری روتین و مشخص می باشد اما نظر به اینکه طرق مختلفی وجود دارد، انتخاب راه مناسب امری حائز اهمیت میباشد.
گروه وکلای مهراد این افتخار را دارد که طی همکاری با وکلای پایه یک دادگستری که دارای تخصص در زمینه دعاوی ناشی از چک می باشند کارنامه درخشانی را به دست آورده و در تمامی این دعاوی موفق به جلب رضایت موکلین خود شده است.